مقایسه ی روش های مختلف تعیین سلامت مراتع (مطالعه موردی: مراتع شهرستان گرمی)

سلامت مرتع درجه ای از سلامت خاک و پوشش گیاهی است که با سلامت فرآیندهای اکولوژیکی اکوسیستم مرتع در تعادل بوده و پایدار می باشد. هدف این مطالعه انتخاب روش مناسب برای ارزیابی سلامت (وضعیت) مراتع شهرستان گرمی در شمال شرقی استان اردبیل بود. دو منطقه مرجع (قرق) و ارزیابی (چرا شده) در سطح مراتع منطقه انتخاب و سه روش تعیین سلامت مرتع شامل ارزیابی شاخص های اکولوژیک، چهار عاملی و شش عاملی ارزیابی و مقایسه شد. در روش ارزیابی شاخص های اکولوژیک میزان درجه انحراف هفده شاخص سلامت در منطقه ارزیابی نسبت به منطقه مرجع امتیازدهی گردید. در روش چهار عاملی عوامل خاک، پوشش گیاهی، ترکیب گیاهی، بنیه و شادابی گیاهان و در روش شش عاملی پوشش تاجی، حفاظت خاک، فراوانی لاشبرگ، ترکیب گیاهی، قدرت گیاهی و تولید، براساس جداول استاندارد در هر دو منطقه مرجع و تحت چرا امتیاز دهی شد. جهت مقایسه منطقه مرجع با منطقه ارزیابی از آزمون ناپارامتریک من ویتنی استفاده گردید. برای مقایسه سه روش تعیین سلامت مرتع در هر منطقه از آزمون کروسکال والیس استفاده شد. هم چنین با تعیین میزان دقت و صحت بین هر کدام از روش ها، روش مناسب برای تعیین سلامت مراتع منطقه انتخاب گردید. براساس روش شش عاملی، طبقه نهایی وضعیت (سلامت) مراتع در منطقه قرق و منطقه ارزیابی به ترتیب عالی و فقیر بود. سلامت مراتع منطقه قرق با سلامت مراتع منطقه تحت چرا با روش شش عاملی تفاوت داشت. میانگین رتبه ای منطقه قرق (23) و چرا شده (8) دارای اختلاف معنی داری بود(p≤0/05) . بر اساس روش چهار عاملی، درجه نهایی وضعیت (سلامت) مراتع در منطقه قرق و منطقه ارزیابی به ترتیب عالی و فقیر تعیین گردید. وضعیت (سلامت) مراتع منطقه قرق با سلامت مراتع منطقه ارزیابی (تحت چرا) با روش چهار عاملی تفاوت داشت. میانگین رتبه ای منطقه قرق (23) و چرا شده (8) دارای اختلاف معنی داری بود(p≤0/05) . نتایج حاصل از مقایسه سه روش تعیین سلامت مرتع، حاکی از رتبه بالاتر روش شاخص های اکولوژیک (33/5) نسبت به رتبه دو روش چهار عاملی (27) و شش عاملی (8) در منطقه قرق بود. هم چنین، در منطقه ارزیابی رتبه بالاتر روش چهار عاملی (31/43) و شش عاملی (29/5) نسبت به روش شاخص های اکولوژیک (8) بود. روش ارزیابی شاخص-های اکولوژیک به عنوان مناسب ترین روش تعیین سلامت مرتع در شهرستان گرمی است. چون دارای صحت بالا، دقت بیشتر و خطای کمتر می باشد.